17 Ekim 2007 Çarşamba

Eğitimsel Yazılımları Geliştirip Tasarlarken ve Değerlendirirken Kullanılacak Kriterler

Yazılımın değerlendirilmesi aşamasında dört ana unsur göz önünde bulundurulur.
Bunlar;
a) Öğretimsel uygunluk,
b) Eğitim programlarıyla olan uygunluk,
c) Biçimsel uygunluk,
d) Programlama uygunluğu


Öğretimsel uygunluk: Bir yazılımda önceden belirlenen dersin amaçlarını öğrenciye kazandırmak için
sunduğu öğretimsel etkinliklerin uygunluğu olarak algılanabilir. Bu özelliğin değerlendirilmesinde
kullanılabilecek genel ilkeler şunlardır: yazılımın kullanımı için gerekli açıklamaların açık ve doğru bir şekilde verilmiş, yazılım hedeflerde belirtilen beklendik çıktılarla tutarlılığı, dersin akış sırasının kolaylıkla takip edilebilir ve mantıklı olması ve içeriğin doğru ve anlaşılabilir olmasıdır.

Öğretim Programıyla Olan Uygunluk: Etkin bir yazılım, kullanıcı öğrenci ve öğretmenlere uygun ve eğitim programına kolayca entegre olabilecek özellikte olmalıdır. Bu özelliğin değerlendirilmesinde
kullanılabilecek genel ilkeler şunlardır: Diğer derslerle tutarlılık, kullanıcı beklentileriyle tutarlılık, kısa sürede eskiyecek bilgileri içermemesi, verilen sürede tamamlanabilmesi ve kullanımda öğrenciye esneklik tanımasıdır.

Biçimsel Uygunluk: Yazılımın eğitsel olarak etkin olup olmadığı ile ilgilidir. Bu özelliğin değerlendirilmesinde kullanılabilecek genel ilkeler şunlardır: Ekran alanının etkili kullanılması, farklı ekranlar arasında uyum ve tutarlılık, ekranda sunulan bilgilerin kargaşadan uzak olması, renk, ses ve görsel özelliklerin öğrenmeyi destekleyici olmasıdır.
Programlama Uygunluğu: Yazılımın kullanım sırasında teknik hata verip vermediği ile ilgilidir. Bu özelliğin değerlendirilmesinde kullanılabilecek genel ilkeler şunlardır: Yazılım istendiği gibi çalışmalı, program kavramsal hatalardan arındırılmış olmalı, kullanıcının müdahalesini en aza indirmeli, öğrenci ve öğretmen için kayıt tutmada gerekli güvenliği sağlamalıdır.

Öğretimsel Uygunluk Nitelik

İçeriğin Doğruluğu
Hedeflere Olan İliş.
Örnek Verme
Ders Akış Şeması
Alıştırma Sağlama
Dönüt Sağlama
Anlamlılık
Rehberlik Sağlama


Öğretim Programlarıyla Olan Uygunluk Nitelik


Öğretmenin Sitiliyle Tutarlılık
Öğrencinin Sitiliyle Tutarlılık
Konunun Bütünlüğü
Kültürel ve Sosyal Uygunluk
Destekleyici Materyal Özelliği
Kullanım Esnekliği
Diğer Konularla Yakınlık
Etkinlik
Geliştirilebilirlik
Çalışma Süresinin Uzunluğu

Programlama Uygunluğu


Akış Şeması ile Tutarlılık
Programlama Döngüleri
Görüntüleme
Disket Yönetimi
Dokümanlar
Başlatılma Prosedürü
Çalışma Hızı
Bilgi depolama ve Geri Getirme


Biçimsel (Kozmetik) Uygunluk


Görünüm
Ekran Uyumu
Animasyonlar
Ekran Alanının Kullanımı
Ekran Yoğunluğu
Ekran Okunabilirliği


KAYNAKLAR:

Cem GÜZELLER Akdeniz Ü. Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğrt.Tekn Eğt. Bölümü, Antalya.
Özgen KORKMAZ Ahi Evran Ü. Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğrt.Tekn Eğt. Bölümü, Kırşehir.

Mart 2007 Cilt:15 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 155-168

bilgisayar destekli eğitime destek kampanyası

http://www.bilgisayarliegitimedestek.org/

Bilgisayarın eğitime olan avantajları ve dezavantajları

Avantajlar
1.Programlı öğretim her çocuğun ihtiyacına uygun tecrübeler sağlamak suretiyle öğrenimi geliştirme olanağı sağlar.
2.Programlı öğretim klasik sınıflarda önlenemeyen geri kalmış ve hızla ilerleyen öğrencileri dikkate alır.
3.Programlı öğretim her öğrenciye bir öğretmen sağlama yolunda önemli bir aşamadır.
4.Programlı öğretim motivasyonu artırır.
5.Programlı öğretim yeni öğretim araçlarının kullanımına olanak sağlar.
6.Programlı öğretim de öğrenci öğrenmeye aktif olarak katılır.
7.Programlı öğretim araştırma ve keşfetmeyi destekler
8.Geri kalmış öğrenciler kendi tempolarına göre ilerlerler.
9.Öğrenci kendi hatasını görür ve düzeltme olanağına sahiptir.
10.Programlı öğretim yanlışlığa karşı toleranslıdır. Öğrenci bir düğmeye basarak yeniden cevap verebilir.
11.Bazı konuların sanal olarak canlandırılması öğrenmeyi ilgi çekici ve etkili hale getirir.
12.Dersler istendiği zaman tekrar edilir.
13.Bilgisayar ortamında hazırlanan bir derste videolardan sohbet yoluyla etkileşimi soru cevaplara kadar farklı teknikler bir arda kullanılır.
14.Öğretimde süreçlerin kontrolü öğrencini elindedir.
15.Zengin bir materyala sahiptir.
16.Hızlı öğrenenler için zaman tasarrufu sağlarken yavaş öğrenenler için sonsuz sabır gösterecek bir öğreticidir.
17.Laboratuar ortamında yapılması tehlikeli ve pahalı olan deneyler benzetişim yöntemi ile kolaylıkla yapılabilmektedir.
18.Bedensel ve zihinsel özürlü öğrenciler özel olarak düzenlenen bilgisayar destekli öğretim ortamında bireysel öğrenme hızlarına göre ilerleyebilirler.
19.Bilgisayar kullanıyor olmak öğrenciye sosyal bir statü sağlar.
20.Öğretmenlerin öğrencilere bireysel olarak ayırdığı vakit artar.
21.Öğrenim küçük birimlere indirildiği için başarı bu birimler üzerinde sıralanarak gerçekleştirilir.
22.Okul öncesi ve sonrası bireylere dikkat gelişimi kazandırır.
23.Öğrenci ve öğretmen verilerin rahatça kaydedebilir ve istenildiği zaman kolaylıkla verilerine bilgisayar yardımıyla ulaşabilir.
24.Okul öncesi ve sonrası bireylere öğretici oyunlar vasıtasıyla öğrenme yolları eğlenceli bir şekilde aktarılabilir.
25.Similasyonlar yardımıyla bire bir öğretim sağlanılabilir.
26.Sözcük gelişimine katkı sağlar.
27.Öğrenmeyi kalıcı hale getirir.
28.Bilgisayar okur yazarlığının gelişmesi.
29.Kavramsal altyapı ile üniversite giriş sınavı (ÖSYS) gibi sınavlarda daha garantili başarı.
30.Dil öğreniminde gelişim.
31.Eğitimde fırsat eşitliği sağlar.
32.Okullara kayıt işlemlerinde kolaylık sağlar.
33.Kağıt tasarrufu sağlar.
34.İnternet sayesinde diğer kurumlardaki dersleri takip edebilme olanağı verir.
35.Varolan bilgi ile yeni bilgi arasında bağ kurmada yardımcıdır.
36.Psiko-motor yeteneklerini geliştirir.
37.Eğitimi monotonluktan kurtarır.
38.Bilgisayarlar çocukların sorularına doğru ve çabuk olarak cevap verir.
39.Öğrenciye göre bilgisayar objektiftir.

Dezavantajlar
1.Makine öğretimde insancıl yaklaşımı ortadan kaldırır.
2.Tutum ve değerleri bertaraf ettiği için eğitim amaçlarını saptırır.
3.Programlamada hata yapıldığı takdirde sonuçlarda hatalı olabilir.
4.Duygu faktörü ihmal edilmektedir.
5.Ders içeriği ön yargılı bazı kişilerin beyin yıkamasına olanak sağlamaktadır.
6.Amaçlar öğrenme ve programlamadan anlayan öğretmen sayısı çok azdır.
7.Araçlar çok pahalıdır.
8.Planlama yazma ve programlama için gerekli zaman sarfedilen para ve enerji karşılığından çoktur.
9.Bilgisayarla öğretim diğer öğretim yöntemlerini gölgeleyebilir.
10.Doğrusal programlamanın çoğu üstün öğrenciler için sıkıcı olmaktadır.
11.Programlı öğretimin öğretimden çok değerlendirmeyi vurgulama olasılığı vardır.
12.Öğretim sanatı bertaraf edilip öğretim mekanik hale getirilmektedir.
13.Ticaret ortamı programlarda standardın düşmesine sebep olabilir.
14.Öğretmenler yeniden yetişme gereksiniminden çekinmektedirler.
15.İnsanların düşünsel etkileşimi makine ile önlenmektedir.
16.Yüz yüze iletişim eksikliği vardır.
17.İçerik oluşturulması çok kapsamlı masraflı ve zaman alıcı bir süreçtir.
18.Bireyler asosyalleşir.
19.Bireysel öğretim ön plana çıktığından rekabete dayalı bir öğretim ortamı hazırlanamaz.
20.Beceri ve tutuma dayalı davranışların kazanılması zayıftır.
21.İyi bir yazılım geliştirilmemişse yapılan çabalar boşa gidebilir.
22.Öğrenci sınıf içi sosyal etkinliklerden uzaklaşabilir.
23.Tek yönlü bir araç olduğundan sorulan sorulara istenilen türde tam cevap alınamayabilir.
24.Bilgisayarla eğitim teknik yönden malzeme ve çaba gerektirdiğinden ekip işine dayalıdır. Bu sebeple iyi bir ekibin sağlanması gerekmektedir.
25.İyi ve etkili bir öğretim için iyi yazılımlar bulmak şarttır.
26.Hazırlanan yazılımlardaki dil farklılığı
27.Türkiye şartlarına göre masraflı olması.
28.Büyük sınıf ve laboratuar gerektirmesi.


Kaynaklar

Mustafa KARAAĞAÇLI Eğitimde Teknoloji ve Materyal

Prof. Dr. Fatma VARIŞ Eğitimde Program Geliştirme

Prof. Dr. Rauf YILDIZ Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme

Salih UŞUN Bilgisayar Destekli Öğretimin Temelleri

Erdal BALKI Özel Konya Esentepe İlköğretim Okulu esentepe@selcuk.edu.tr

Öğr.Gör. Özgen KORKMAZ Gazi ÜNİVERSİTESİ

Nazmi ŞİMŞEK Derste Eğiitm Teknoljileri Kullanımı

Dr. İsmail İPEK Bilkent ÜNİVERSİTESİ Bilgisayarla Öğretim Tasarım geliştirme ve Yöntemler

Aslı ŞENGÜL Hacettepe ÜNİVERSİTESİ

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME DESTEK KAMPANYASI
http://www.bilgisayarliegitimedestek.org/